Stoornis in evenwicht, spierkracht, gang en/of mobiliteit

Een vermindering in spierkracht, evenwicht, gang en/of mobiliteit is een van de belangrijkste risicofactoren voor vallen bij ouderen. Deze factoren beïnvloeden de posturale controle die nodig is voor dagelijkse bewegingen.

Evaluatie

Bij de evaluatie van een stoornis in evenwicht, spierkracht, gang en/of mobiliteit in het kader van valpreventie zijn verschillende gestandaardiseerde meetinstrumenten beschikbaar die helpen om stoornissen bij oudere personen in kaart te brengen. Het is aangeraden om per deelstoornis minstens één test af te nemen (sommige meetinstrumenten evalueren verschillende deelstoornissen):

Spierkracht

Evenwicht

Gang en mobiliteit

Behandelen

De beste remedie om valincidenten te voorkomen, is aan regelmatige lichaamsbeweging doen, alsook wekelijkse oefeningen ter verbetering van spierkracht en evenwicht. Enkele adviezen voor fysieke activiteit bij oudere personen:

Onderbreek lang stilzitten en sta om de 30 minuten even recht. Probeer doorheen de dag zoveel mogelijk licht intensief te bewegen. Doe bijvoorbeeld lichte huishoudelijke taken, speel met je (achter)kleinkinderen, doe aan yoga, …
Combineer dit met voldoende beweging aan matige en/of hoge intensiteit doorheen de week. Zo neemt jouw fysieke fitheid en uithoudingsvermogen toe en daalt het valrisico. Pak dit stap voor stap aan. Start met kleine, laagdrempelige inspanningen en bouw geleidelijk meer beweging in je dagelijkse leven in. Probeer op te bouwen naar 150 tot 300 minuten beweging aan matige intensiteit, verdeeld over de week. Werk bijvoorbeeld in de tuin, maak een wandeling, fiets op de hometrainer, … Of probeer 75 tot 150 minuten te bewegen aan hoge intensiteit, verdeeld over de week. Maak bijvoorbeeld een stevige fietstocht of ga zwemmen. Een combinatie van bewegen aan matige en hoge intensiteit mag natuurlijk ook!
Drie keer per week oefeningen om je spierkracht, evenwicht en lenigheid te verbeteren mogen zeker niet ontbreken!

Bij de behandeling van stoornissen in evenwicht, spierkracht, gang en/of mobiliteit in het kader van valpreventie zijn oefenprogramma's essentieel om het valrisico te verminderen en de fysieke conditie van de oudere persoon te verbeteren. Het Vlaamse Otago oefenprogramma1 is een individueel thuisoefenprogramma dat bestaat uit spierversterkende oefeningen, evenwichtsoefeningen en een wandelschema. Dit programma is ontwikkeld om het aantal valincidenten bij ouderen te verminderen en het evenwicht en de mobiliteit te verbeteren. Specifiek voor evenwichtstraining kan je bijvoorbeeld ook doorverwijzen naar Tai Chi. Ouderen die een intensiever oefenprogramma nodig hebben (bijvoorbeeld in kader van Fb-pathologie)² is het belangrijk om door te verwijzen naar de kinesitherapeut.

Enkele materialen die kunnen helpen:

Motiveren en opvolgen

Het is belangrijk om oudere personen te motiveren om actief deel te nemen aan oefenprogramma's en om regelmatig hun voortgang te evalueren. Zorgverleners spelen een sleutelrol in het aanmoedigen van deelname en het bieden van ondersteuning bij het uitvoeren van de oefeningen. Regelmatige opvolging helpt om de effectiviteit van de interventies te monitoren en om eventuele aanpassingen tijdig door te voeren.

¹ Meer info over de opleiding tot Vlaams Otago instructeur vind je hier: https://www.valpreventie.be/opleiding-tot-vlaamse-otago-instructeur

² Meer info over de Fb-pathologie en groter aantal zittingen kinesitherapie, die tegen het beste tarief worden terugbetaald vind je hier: