Ouderen gaan de strijd aan om valrisico te verkleinen

Koningin Paola en Jacques Vermeire waren onlangs het slachtoffer van een pijnlijke valpartij met respectievelijk een breuk van de arm en de schouder als gevolg. In Vlaanderen valt jaarlijks één op de drie ouderen en die valpartijen gaan vaak gepaard met ernstige letsels. Het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen organiseert daarom elk jaar de Week van de Valpreventie. Deze campagneweek wil ouderen en hun omgeving aan de hand van ludieke opdrachten informeren over hoe ze valpartijen en de pijnlijke gevolgen kunnen voorkomen. 

Vallen blijft een taboe

Vallen is een veelvoorkomend probleem bij ouderen. De cijfers liegen er niet om: maar liefst één op de drie thuiswonende ouderen en één op de twee bewoners van woonzorgcentra valt jaarlijks. De gevolgen van een val zijn ernstig en kunnen onder andere gepaard gaan met breuken, kneuzingen en verstuikingen, valangst, depressie, sociale isolatie en hoge zorgkosten. Daarom is het extra belangrijk om dergelijke pijnlijke valpartijen te voorkomen.

“Bij ouderen die vallen is de kans dat ze niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen en naar een woonzorgcentrum verhuizen, drie keer groter dan bij ouderen die niet vallen”, zegt professor Koen Milisen, voorzitter van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen. “Voor ouderen is het vaak moeilijk om toe te geven dat ze gevallen zijn en blijft dit onderwerp een taboe, net omdat ze hun zelfstandigheid niet willen verliezen.”

Er zijn heel wat risicofactoren die aanleiding geven tot valpartijen. Aan de meeste kan je gelukkig zelf iets doen. De Week van de Valpreventie probeert het taboe te doorbreken door ouderen en hun omgeving te informeren en op te roepen om deel te nemen aan vier ludieke opdrachten die gelinkt zijn aan belangrijke valrisicofactoren.

Laat een actieve start je welgevallen

“In beweging blijven blijkt de beste remedie te zijn tegen vallen. Dat lijkt misschien paradoxaal, maar door passief in de zetel te blijven zitten zal het risico om te vallen alleen naar toenemen”, verduidelijkt professor Milisen. ‘Rust roest’, zegt het spreekwoord. De eerste opdracht focust dan ook op lichaamsbeweging. Te weinig beweging kan onder andere leiden tot een verminderde spierkracht, mobiliteit, evenwicht of een afwijking in het wandelpatroon en laat dat nu juist belangrijke valrisicofactoren zijn. Door elke dag licht tot matig intensief te bewegen, neemt de fysieke fitheid en de conditie toe, train je de spierkracht en het evenwicht, en zal het valrisico verminderen.

De Week van de Valpreventie wordt geopend met een sportief startmoment op maandag 25 april om 14 uur. Saartje Vandendriessche stapt mee in het verhaal en zal verschillende beweegoefeningen online demonstreren. Bekijk het filmpje hier.

In de smaak vallen

Gezonde voeding is goed voor de algemene gezondheid, maar ook voor de sterkte van spieren en botten. “Om het valrisico te verkleinen, is het belangrijk dat voeding voldoende calcium, vitamine D en eiwitten bevat, want een tekort aan deze voedingsstoffen kan het spierweefsel, de botten en dus ook het evenwicht verzwakken”, zegt professor Milisen. De tweede opdracht spreekt voor zich: maak een gerecht waar deze voedingsstoffen in aanwezig zijn.

Bevallige woning?

Ook de omgeving speelt een rol. Slechte verlichting, losliggende tapijten, gevaarlijke opstapjes of gladde vloeren zijn in de woonomgeving vaak de oorzaken van een val. Via een checklist kunnen ouderen deze valkuilen in hun woning of hun kamer in het woonzorgcentrum ontmaskeren. “Door onveilige situaties in de woonomgeving bloot te leggen, kunnen deze zaken worden aangepast en indien nodig kunnen hulpmiddelen zoals handvaten of een extra leuning worden geïnstalleerd”, vertelt professor Milisen.

Haal je beste zicht boven

“Het zicht gaat vaak achteruit met het ouder worden, maar daar kan gelukkig iets aan gedaan worden”, verduidelijkt professor Milisen. “Afwijkingen van het zicht, slecht gebruik of onderhoud van een bril, of onvoldoende verlichting zijn namelijk ook factoren die kunnen leiden tot een val. Daarom is het extra belangrijk om regelmatig zelf het zicht te controleren.” Het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen stelt hiervoor een nieuwe checklist ter beschikking die, ouderen vervolgens met hun oogarts kunnen bespreken.

Meer informatie

De elfde Week van de Valpreventie zal doorgaan van 25 april tot en met 1 mei 2022. De Week van de Valpreventie is een organisatie van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen, in samenwerking met het Vlaams Instituut Gezond Leven en de Vlaamse Logo’s (Lokaal Gezondheidsoverleg). Meer informatie over de Week van de Valpreventie vind je op de website van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen.