‘Omgevingsinterventies voor het voorkomen van valpartijen bij thuiswonende ouderen’ Cochrane Review Clemson et al. (2023)

Deze systematische review en meta-analyse heeft tot doel om inzicht te krijgen in de voor- en nadelen van omgevingsinterventies voor het voorkomen van valpartijen bij thuiswonende ouderen. Er zijn vier typen van interventies. Interventie A betreft het beoordelen en wegnemen van valrisico’s in de omgeving. Deze interventie zorgt onder andere voor bewustmaking van valrisico’s in de omgeving van de oudere persoon, aanpassingen van de omgeving en het aanleren van gedrag strategieën om valrisico’s te vermijden. Interventie B gaat over het gebruik van ondersteunende technologie. Dit zijn producten, apparatuur of systemen die een persoon ondersteunen om activiteiten te kunnen blijven uitvoeren of om dit op een makkelijkere en veiligere manier te kunnen doen. Interventie C, namelijk educatie, bestaat uit het geven van algemene informatie of leeractiviteiten om de kennis over valrisico’s in de omgeving te vergroten. Deze kennisoverdracht kan op verschillende manieren gebeuren zoals het geven van lezingen of via video’s en checklijsten. Bij interventie D worden aanpassingen aan de woning uitgevoerd, zodat oudere personen zelfstandig hun dagelijkse activiteiten kunnen blijven uitvoeren. Deze interventie verschilt van interventie A omdat hier hoofdzakelijk gefocust wordt om belemmeringen in het algemeen functioneren van de oudere persoon weg te nemen, het uitvoeren van dagdagelijkse taken te vergemakkelijken en de toegankelijkheid te verbeteren. Bij interventie A ligt de focus specifiek op het beoordelen en wegnemen van valrisico’s in de omgeving.

Resultaten

A. Er werd matige bewijskracht gevonden dat interventies gericht op het beoordelen en wegnemen van valrisico’s in de omgeving waarschijnlijk het aantal valincidenten met 26% verminderen bij ouderen (RaR 0.74, 95% BI 0.61-0.91). Bij ouderen met een verhoogd valrisico (die volgens de auteurs voldoen aan volgende criteria: ouderen met een valgeschiedenis, recent gehospitaliseerd zijn of hulp nodig hebben met dagelijkse activiteiten) is er daarentegen een grote bewijskracht dat deze interventies zorgen voor een vermindering van het aantal valpartijen met 38% (RaR 0.62, 95% BI 0.56-0.70). Het installeren van een trapleuning, het verbeteren van de verlichting, of het aanleren van gedragsstrategieën, zoals het vermijden van rommel (bv. losliggende snoeren),  zijn enkele voorbeelden hiervan.

B. Het gebruik van ondersteunende technologie kan opgedeeld worden in drie subtypen, namelijk: 1) het verbeteren van het zicht, 2) veilig schoeisel en orthopedische hulpmiddelen en 3) zelfzorg en ondersteunende hulpmiddelen. Doordat er maar drie studies van lage kwaliteit voor handen waren, is het onduidelijk of interventies gericht op het verbeteren van het zicht een impact hebben op het aantal valincidenten. Hiervoor is verder onderzoek noodzakelijk. Over de andere twee subtypen, zoals het gebruik van voetzolen of bed alarm systemen, kan omwille van de diversiteit aan interventies van de geïncludeerde studies, geen uitspraak worden gedaan.

C. Er kan niet met zekerheid besloten worden dat het verstrekken van educatie over valpreventie aan oudere personen met of zonder een verhoogd valrisico een impact heeft op het aantal valincidenten. Dit doordat hierover maar één studie van lage kwaliteit beschikbaar was.

D. Rond aanpassingen aan de woning werden geen studies gevonden die het aantal valincidenten als een uitkomstwaarde namen. Over dit type van interventie kan dus geen uitspraak worden gedaan. Een voorbeeld van een woningaanpassing is de toegankelijkheid verbeteren van het toilet of de douche.

Deze systematische review en meta-analyse includeerde Randomised Controlled Trials (RCT). Er werden 22 studies geïncludeerd waarbij 8463 thuiswonende ouderen betrokken waren. De deelnemers waren gemiddeld 78 jaar oud. 65% van de deelnemers waren vrouwen. De studies werden uitgevoerd in 10 landen (overwegend niet EU-landen) waarvan de meeste studies de deelnemers gedurende 12 maanden opvolgden.

Het volledige artikel kan u hier terugvinden.

Clemson L, Stark S, Pighills AC, Fairhall NJ, Lamb SE, Ali J, et al. Environmental interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database of Syst Rev. 2023; 3(3). Doi: 10.1002/14651858.CD013258.pub2.