FAQ implementatie

Hoe valpreventie implementeren in Vlaamse Woonzorgcentra?

In woonzorgcentra is vallen een omvangrijk probleem. Ongeveer 30 tot 70 procent van de ouderen valt jaarlijks, waarvan 15 tot 40 procent meerdere keren per jaar. Het risico neemt toe bij bewoners met cognitieve stoornissen. (1–3) Valincidenten in woonzorgcentra hebben vaak ernstige gevolgen, zoals kneuzingen of breuken. (4) Maar ook psychologische gevolgen, zoals sociale isolatie, depressie en valangst. Al deze gevolgen gaan gepaard met een toename in kosten voor de gezondheidszorg. Het hoge aantal en de ernstige gevolgen van vallen benadrukken de hoge nood om actief aan valpreventie te werken. (5,6)

Het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) ontwikkelde daarom de praktijkrichtlijn Valpreventie in woonzorgcentra: Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen' met als doel een overzicht te bieden van wat woonzorgcentra kunnen doen om valincidenten bij ouderen te voorkomen. (7)

Een systematische implementatie van de effectieve val- en fractuurpreventiemaatregelen, weergegeven in de praktijkrichtlijn, is van cruciaal belang. Implementatie van deze valpreventiemaatregelen in de praktijk verloopt echter vaak moeizaam. (8,9) Barrières zoals een beperkte kennis en deskundigheid van valpreventie, gebrekkige communicatie, personeelstekorten,… bemoeilijken de implementatie. (10) Sensibilisering alleen is daarom onvoldoende. Om de Vlaamse woonzorgcentra te ondersteunen bij de implementatie van valpreventiemaatregelen dienen de lokale noden alsook belemmerende en bevorderende factoren te worden aangepakt. (11–13) Daarom ontwikkelde het EVV een implementatieplan dat woonzorgcentra ondersteunt in het ontwikkelen, implementeren en verankeren van een val- en fractuurpreventie beleid.

Dit implementatieplan biedt stapsgewijs ondersteuning aan het woonzorgcentrum om op duurzame wijze een val- en fractuurpreventiebeleid te ontwikkelen en te integreren in de dagelijkse praktijkvoering van alle medewerkers. Het implementatieplan bestaat uit zeven stappen: creëer draagvlak, breng beginsituatie in kaart, bepaal prioriteiten en doelstellingen, werk acties uit, voer acties uit, evalueer en stuur bij en veranker. Deze stappen worden hieronder kort besproken (Figuur 1: Vereenvoudigd overzicht stappen implementatieplan.).

Stap 1: Creëer draagvlak

Erken in de eerste stap als directie en beleid het belang van de valproblematiek en ga een engagement aan tot het implementeren van val- en fractuurpreventie. Stel een valpreventiecoördinator aan. Dit is een persoon die het beleid m.b.t. val- en fractuurpreventie in het WZC aanstuurt en delegeert. Richt tevens een multidisciplinair valpreventieteam op dat de de valpreventiecoördinator zal helpen om elke stap in het implementatieproces op maat van het eigen woonzorgcentrum te doorlopen. Tot slot betrek van bij de eerste stap alle stakeholders bij de implementatie. Stakeholders zijn personen met een bijzondere interesse in valpreventie of personen die een effect zullen ondervinden van het implementeren van het nieuwe valpreventiebeleid.

Stap 2: Breng de beginsituatie in kaart

Verwerf in de tweede stap inzicht in het probleem door bijvoorbeeld een nulmeting te organiseren. Dit is een inventarisatie van de huidige situatie waarbij de resultaten worden meegenomen als startpunt van een verbeter- en veranderproces. Identificeer eveneens een eventueel aanwezig valpreventiebeleid en hiaten in dit beleid.

Stap 3: Bepaal prioriteiten en doelstellingen

Werk in de derde stap als organisatie een visie met duidelijke doelstellingen uit over valpreventie. Eveneens werk je in deze stap aan een positieve cultuur inzake valpreventie. Stel prioriteiten en zet in op het verwerven van kennis en vaardigheden.

Stap 4: Werk acties uit

Werk in de vierde stap een schriftelijk, systematisch ontwikkeld actieplan uit op basis van de geformuleerde SMART-doelstellingen (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden).

Stap 5: Voer de acties uit

Voer om een gedragen implementatie van het valpreventiebeleid te realiseren in de dagelijkse praktijkvoering van medewerkers alle acties conform het actieplan uit.

Stap 6: Evalueer en stuur bij

Meet, evalueer en stuur bij conform het actieplan.

Stap 7: Veranker

Veranker het nieuwe valpreventiebeleid in de dagelijkse praktijkvoering. Het gebeurt immers vaak dat na een initiële boost, de aandacht rond verandering wegebt en dus het nieuwe valpreventiebeleid geen blijvende invloed heeft. Daarom is het belangrijk om duurzaamheid na te streven door het nieuwe valpreventiebeleid te gaan verankeren in de dagelijkse werking van de voorziening. Zo wordt het werken rond valpreventie een standaard in de praktijk van alle medewerkers.

Om woonzorgcentra te ondersteunen in het doorlopen van het implementatieplan, zullen procesbegeleiders vanaf maart 2019 in de deelnemende Vlaamse woonzorgcentra van start gaan. Heb je als woonzorgcentra interesse in het implementeren van valpreventie met behulp van een procesbegeleider? Je kan hier meer informatie vinden over procesbegeleiding. Schrijf je hier in.


Meer informatie en een uitgebreide versie van het implementatieplan kunnen via www.valpreventie.be en www.preventiemethodieken.be worden geraadpleegd.


Figuur 1: Vereenvoudigd overzicht stappen implementatieplan.

Referenties:

1.      Sorensen S, de Lissovoy G, Kunaprayoon D. A taxonomy and economic consequences of nursing home falls. Drugs Aging. 2008;(23):251–62.

2.      Rubenstein LZ, Josephson KR, Robbins AS. Falls in the Nursing Home. Ann Intern Med. 1994;(121):442–51.

3.      Gibson RE, Harden M, Byles J, Ward J. Incidence of falls and fall-related outcomes among people in aged-care facilities in the Lower Hunter region , NSW. NSW Public Heal Bull. 2008;19(9–10).

4.      Becker C, Rapp K. Fall Prevention in Nursing Homes. Clin Geriatr Med [Internet]. 2010;26(4):693–704. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.cger.2010.07.004

5.      Suzanne M, Gillespie M, Susan M, Friedman M. Fear of Falling in New Long-Term Care Enrollees Suzanne. J AM Med Dir Assoc. 2007;8(5):307–13.

6.      Watson W, Clapperton A, Mitchell R. The burden of fall-related injury among older persons in New South Wales. Aust N Z J Public Health. 2011;35(2):170–5.

7.      Milisen K, Vlaeyen E, Cousement J., et al. Valpreventie in woonzorgcentra. Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen. Leuven: Uitgeverij Acco; 2012.

8.      Ganz D, Alkema G, Wu S. It Takes a Village to Prevent Falls: Reconceptualizing Fall Prevention and Management for Older Adults. Inj Prev. 2008;14(4):266–71.

9.      Neyens J, Van Haastregt J, Dijcks B. Effectiveness and implementation aspects of interventions for preventing falls in elderly people in long-term care facilities: A systematic review of RCTs. J Am Dir Assoc. 2011;12:410–25.

10.    Vlaeyen E, Stas J, Leysens G, Elst E Van Der, Janssens E, Dejaeger E, et al. Implementation of fall prevention in residential care facilities : A systematic review of barriers and facilitators. Int J Nurs Stud [Internet]. 2017;70:110–21. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2017.02.002.

11.    Koh SSL, Manias E, Hutchinson AM, Donath S, Johnston L. Nurses â€TM perceived barriers to the implementation of a Fall Prevention Clinical Practice Guideline in Singapore hospitals. BMC Health Serv Res. 2008;10:1–10.

12.    Colon-Emeric C, Lekan ÃD, Utley-smith Q, Ammarell N, Bailey D, Corazzini K, et al. Barriers to and Facilitators of Clinical Practice Guideline Use in Nursing Homes. JAGS. 2007;55:1404–9.

13.    Capezuti E, Taylor J, Brown H, Iii HSS, Ouslander JG. Challenges to implementing an APN-facilitated falls management program in long-term care B. Appl Nurs Res. 2007;20:2–9.

keyboard_arrow_up

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

{{ popup_title }}

{{ popup_close_text }}

x