De implementatie van het Vlaams Otago oefenprogramma voor thuiswonende ouderen

Een stoornis in spierkracht, evenwicht, gang en/of mobiliteit is één van de belangrijkste risicofactoren voor een val. Oefenprogramma’s die focussen op spierkracht en evenwicht kunnen het aantal valincidenten en het valrisico bij thuiswonende ouderen verminderen. Beweging speelt dus een belangrijke rol in het kader van valpreventie.

Wat is het oefenprogramma?

Het Vlaams Otago oefenprogramma is een individueel thuisoefenprogramma, bestaande uit spierverstevigende oefeningen, evenwichtsoefeningen en een wandelschema. Het oefenprogramma is ontwikkeld om het aantal valincidenten bij ouderen te verminderen - het evenwicht, de spierkracht, mobiliteit, coördinatie en algemene lichaamshouding te verbeteren - het zelfvertrouwen te verhogen - valangst te verminderen - sociale contacten en de zelfstandigheid van ouderen te bevorderen. De oudere wordt individueel begeleid door een daarvoor opgeleide instructeur gedurende een periode van minstens 12 weken en wordt via telefonische contacten en huisbezoeken verder opgevolgd. Het wereldwijd bekende Otago oefenprogramma, dat oorspronkelijk ontwikkeld en getest werd in Nieuw-Zeeland, werd door het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen geëvalueerd en bijgestuurd aan de context en specifieke gezondheidszorg van Vlaanderen. De Vlaamse versie biedt extra spierversterkende en evenwichtsoefeningen aan, extra uitdagingen, een individueel begeleidingstraject en ondersteuningsmaterialen voor de instructeur. In de Vlaamse versie worden ook groepslessen gepromoot omdat deze de cohesie kunnen versterken en de mogelijkheid vergroten voor interactie, sociale contacten en inzicht in de eigen progressie. Ontdek alles over het Vlaams Otago oefenprogramma in de promotiebrochure.

Wie kan deelnemen aan het Vlaams Otago oefenprogramma? 

Het programma is ontwikkeld voor thuiswonende ouderen die zelfstandig kunnen rechtstaan uit een stoel zonder armleuning, die instructies kunnen begrijpen en uitvoeren. Andere inclusiecriteria zijn, aanwezigheid van minstens één van de drie aspecten: gevallen in het afgelopen jaar, bezorgdheid om te vallen en/of verminderd evenwicht/spierkracht.

Wie mag het oefenprogramma instrueren aan oudere personen?

Om het Vlaamse Otago oefenprogramma bekend te maken in Vlaanderen, wordt er door het expertisecentrum de opleiding tot 'Vlaamse Otago instructeur' georganiseerd. Professionele zorgverleners en/of paramedici met ervaring of interesse in beweging (kinesitherapeuten, bewegingswetenschappers, leerkrachten lichamelijke opvoeding, ergotherapeuten, (revalidatie)verpleegkundigen, …), worden opgeleid in het instrueren en begeleiden van het Vlaamse Otago oefenprogramma aan thuiswonende ouderen (al dan niet in de vorm van groepssessies) in Vlaanderen. Met hun getuigschrift van erkende instructeur kunnen zij zich op een kwaliteitsvolle wijze engageren om het oefenprogramma op zelfstandige basis aan ouderen in de eigen praktijk en/of daarbuiten (via organisaties) te implementeren. De opgeleide instructeurs kunnen daarnaast toetreden tot het Vlaamse Otago netwerk, fungeren als ambassadeurs van het Vlaams Otago project en dragen op die manier bij tot de verdere bekendmaking van het oefenprogramma. Voor een overzicht en contactgegevens van dit VL-Otago netwerk, ga naar https://www.valpreventie.be/vlaams-otago-oefenprogramma. 

Voor het verzorgen van de lessen van de opleiding tot Vlaamse Otago instructeur, doet het EVV beroep op de Vlaamse Otago hoofddocenten, die op hun beurt zijn opgeleid door Later Life Training en VeiligheidNL. De Vlaamse hoofddocenten werken in opdracht van het Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen.

Implementatie van het Vlaams Otago oefenprogramma

Het uiteindelijke doel is om het Vlaams Otago oefenprogramma geïmplementeerd te krijgen in Vlaanderen. Om dit te realiseren zet het EVV in op de bredere bekendmaking van het oefenprogramma. Hiervoor wordt een concrete communicatiestrategie uitgewerkt. De flyer, affiche, e-mail banner en promotiebrochure werden ontwikkeld en worden in eerste instantie verspreid via het Vlaams Otago netwerk. Er werd ook een Facebook banner en LinkedIn banner ontwikkeld. Daarnaast zal het EVV voornamelijk inzetten op het opleiden van VL-Otago instructeurs. Het VL-Otago netwerk dient voldoende groot te zijn met een goede spreiding in gans Vlaanderen om deelnemers aan het oefenprogramma dicht bij huis te kunnen begeleiden. Het EVV zal ook de verschillende knelpunten die de instructeurs ervaren en die de implementatie bemoeilijken, verder onderzoeken en hiervoor gerichte acties opstellen die de implementatie en duurzaamheid van het project bevorderen.

Flyer	Affiche
E-mail banner	Promotiebrochure